In de Nederlandse archieven vind je weinig over heggenvlechten. Dat komt omdat het vroeger algemeen en weinig kunstverheffend was. Alledaagse zaken werden vroeger maar weinig opgetekend of beschreven.
We vermoeden dat de mens is begonnen te vlechten rond zijn woonplek om zich te beschermen tegen de wilde dieren. Heggenvlechten nam een grotere vlucht toen zij gewassen ging verbouwen en deze wilde beschermen tegen vraat door in het wild levende dieren. Maar ook om het vee in de wei te houden.
80-jarige oorlog
In het verleden werden de te vlechten hagen geplant op stenen muurtjes. In een vlak land als Nederland: op wallen met aan weerzijden greppels. De combinatie van wal, greppel en haag was een hindernis die moeilijk te nemen was, ook voor mensen. Daarom werden gevlochten heggen onderdeel van militaire bolwerken tot in de 80-jarige oorlog.
Prikkeldraad
De komst van prikkeldraad leidde tot slecht onderhoud. Door overhangende takken, schaduw en verspreiding van onkruiden leidde de heg nu tot ergernis bij boeren. Daarom zijn inmiddels vele hagen opgeruimd. Er is zo’n 200.000 km aan heggen in Nederland verdwenen. En dat heeft geleid tot een grote afname van dieren en insecten op het platteland en in natuurgebieden.
Hernieuwde belangstelling
Natuurbeschermers en sommige natuurminnende boeren houden hagen nog in stand. Helaas is de kennis over goed onderhoud voor een groot deel verdwenen. Een weinig onderhouden maar mooi uitgegroeide haag, kan van binnen hol raken door de eigen schaduw. Bij jaarlijks telkens op dezelfde hoogte geknipte hagen ontstaan boven aan de haag knotten waaruit de nieuwe loten groeien. Onder wordt de haag kaal. Wij noemen dat een paaltjeshaag. Veel mensen denken dat dit het normale beeld is van een haag. Deze heggen zijn hun werende functie kwijt. Holle- en paaltjesheggen geven nog maar weinig voedsel , beschutting en bescherming aan voor dieren.
Gelukkig zijn er mensen die het heggenvlechten opnieuw ontdekken. Wij helpen ze graag.
Zelf gevlochten heggen bekijken
Gevlochten hagen vindt je nog maar sporadisch in Nederland. Sinds lange tijd vindt het vlechten van hagen op grote schaal niet meer plaats. Uitzondering: het maagheggenreservaat in noord Limburg in de omgeving van Boxmeer. Hier en daar vind je nog oude vlechtsporen in hagen, vaak alleen te zien door kenners. Maar het ambacht leeft volop in Engeland, Ierland en de Morvan in Frankrijk. Wilt u zelf voorbeelden van gevlochten heggen bekijken? Vraag ons naar de mogelijkheden.